دکتر محمود ترکمانی

فرو رفتن ناخن در انگشت پا

   فرورفتن ناخن ها (onychocryptosis) که معمولا همراه با سوراخ شدن پوست است غالبا منجر به عفونت می شود. ممکن است ناخن پا بدون اینکه پوست را سوراخ کند به لبه های کناری ناخن فشار وارد کند که وضعیت دردناکی را ایجاد می کند. در این حالت معمولا میخچه یا پینه در زیر این ناحیه، در واکنش به فشار وارده تشکیل می شود.

 فرورفتگی ناخن در انگشت شبیه چیست؟

   معمولا لبه های ناخن پوست پا را بصورت عمقی سوراخ می کنند.کناره های ناخن به سختی دیده می شوند. شکل وضعیت ظاهری ناخن در همه یکسان نیست. در بعضی افراد یک یا دو طرف ناخن به داخل گوشت پا فرو رفته است و در برخی گوشه نیز ناخن پوست را سوراخ می کند. این امر منجر به ایجاد عفونت و تشکیل تاول (granulation tissue) می شود. در نتیجه انگشت ملتهب قرمز و دردناک می شود.

علائم ناخن فرورونده چیست؟

   درد، اصلی ترین علامت این عارضه است که در ابتدا بصورت یک علامت خفیف بروز می کند. این وضعیت ممکن است بر اثر اعمال فشار از طرف ناخن و یا حتی به خاطر سوراخ شدن پوست باشد. در این وضعیت ناخن پا الزاما عفونی نشده است اما عفونت در مراحل بعدی حتما اتفاق خواهد افتاد. عفونت می تواند گسترش پیدا کند و ناخن پا را قرمز و ملتهب کند.(Paronychia). احتمال چرکی شدن انگشت هم وجود دارد.

چه عواملی باعث ایجاد ناخن فرورونده می شود؟

  کوتاه کردن ناخن ها بشکل ناصحیح اصلی ترین عامل است اما ضرورتا علت این عارضه نیست.

فاکتور های زیر علل این عارضه هستند:

• اولین فاکتور شکل ناخن است - ناخن حلالی شکل که از یک سمت به سمت دیگر دارای سطح قوس دار است نسبت به ناخنی که دارای سطوح صاف است بیشتر مستعد رشد به داخل پوست است.
• ناصحیح کوتاه کردن ناخن ها می تواند لبه ها و یا حتی گوشه های تیزی را ایجاد کند.کوتاه کردن بیش از حد ناخن نیز علت شایعی برای ایجاد این عارضه است.
• کفش تنگ فشار بین ناخن و پوست را زیاد می کند و احتمال فرو رفتن ناخن در پوست بیشتر می شود.
• شکل ناخن بر اثر صدمه می تواند تغییر کندکه عامل مستعد در ایجاد فرورفتگی ناخن می باشد.
• فشاری که از طرف انگشتان مجاور به ناخن وارد می شود.

درمان شخصی :

   موثرترین روش کوتاه کردن ناخن ها بدون تشکیل لبه های تیز است. البته این کار در صورتی که سطح ناخن قوس دار باشد، مشکل است. در این موارد ترجیحا به پزشک متخصص رجوع کنید.

   تصور عامیانه ای وجود دارد که اگر انتهای ناخن را به شکل v کوتاه کنیم، مشکل فرو رفتن ناخن، به واسطه رشد لبه های ناخن به یک میزان و همراه با رشد ناخن برطرف می شو. اما این حالت اتفاق نمی افتد، زیرا شکل و الگوی رشد ناخن توسط ناحیه رشد ناخن در انگشت پا و نه انتهای ناخن تعیین می شود.

• از پوشیدن کفش ها و جوراب های بسیار تنگ خودداری کنید
• پای خود را تمیز نگه دارید تا از عفونی شدن ناخن ها جلوگیری شود.
• افراد مبتلا به دیابت و گردش خون ضعیف نباید شخصا ناخن های خود را کوتاه کنند و باید به پزشک متخصص پا رجوع کنند.

روش های درمانی متخصصین پا :

درمان اولیه :

·         معمولا آنتی بیوتیک برای درمان عفونت تجویز می شود، اما تاکید زیادی بر روی آن نمی شود، زیرا علت اصلی عفونت (فرو رفتن ناخن ) هنوز وجود دارد. غالبا آنتی بیوتیک به منظور از بین بردن عفونت بعد از برداشتن ناخن، مورد استفده قرار می گیرد.

·         دکتر ماهر به سادگی و بدون ایجاد ناراحتی برای بیمار گوشه های تیز ناخن را برمی دارد. اگر ناخن بسیار دردناک شده است، ممکن است بی حسی موضعی برای برداشتن و تمیزکردن ناخن نیاز باشد.

·         بعد از این مراحل استفاده از جوراب یا بانداژ استریل به مدت چند روز برای از بین بردن عفونت کافی است، اما اگر شما دچار مشکل خاص دیگری هستید (مانند دیابت) استفاده از جوراب استریل و آنتی بیوتیک ها برای زمان بیشتری توصیه می شود.

·         گاهی اوقات حتی پس از انجام مراحل بالا هنوز درد وجود دارد که  احتمال باقی ماندن قسمتی از ناخن در قسمت های عمیق تر انگشت وجود دارد.

مرحله دوم:

   احتمال برگشت عارضه بسیار زیاد است که معمولا در اولین رشد دوباره ناخن اتفاق می افتد. این امر عمدتا به خاطر شکل ناخن است (هلالی شکل). با وارسی و کنترل توسط خود شخص احتمال برگشت عارضه کمتر می شود.

درمان جراحی:

• اگر وضعیت ناخن فرورونده بسیار وخیم و آزاردهنده است و یا درمان های مراقبتی امکان پذیر نیست و یا تاثیر مطلوب را نداشته اند، گزینه جراحی موضعی مطرح می شود .جراحی موضعی یک رزش نسبتا ساده است و در درمان طولانی مدت بسیار موفقیت آمیز بوده است.
• روش های جراحی متفاوتی می تواند توسط جراح متخصص پا مورد استفاده قرار بگیرد. تقریبا تمامی این روش ها با استفاده از بی حسی موضعی در داخل مطب قابل اجرا هستند.
• در اغلب موارد قسمتی از ناخن که به داخل انگشت فرو رفته است برداشته می شود. در موارد شدیدتر که ناخن هلالی شکل نیز هست کل ناخن برداشته می شود.
• بعد از اینکه ناخن برداشته شد به دلیل وجود سلول های رویشی در قسمت ریشه ناخن دوباره ناخن جدید رشد می کند مگر اینکه روشی برای حذف آن انجام شود. معمولا از اسید برای از بین بردن سلول های رویشی و جلوگیری از رویش مجدد ناخن استفاده می شود . سایر روش ها برداشتن جراحی سلولیها و یا استفاده از لیزر می باشد. به دلایلی احتمال برگشت در چند درصد از موارد وجود دارد.

• به طور کلی بعد از عمل استراحت و بالا نگه داشتن عضو برای چند ساعت توصیه می شود.روز بعد شما می توانید به سر کار یا مدرسه بروید. تا دو هفته از انجام فعالیت بدنی شدید مانند دویدن خودداری کنید. استفاده از یک کفش با پنجه باز مثل صندل به منظور حذف فشار از ناحیه انگشتان در روند بهبود بسیار موثر خواهد بود.

فرورفتگی ناخن در گوشت

یکی از بیماری‌های شایع ناخن، فرورفتگی ناخن در بافت اطراف ناخن است که به نام فرورفتگی ناخن در گوشت معروف است. این حالت اکثراً انگشت شست پارا درگیر می کند، اما ممکن است سایر انگشتان را نیز گرفتار کند.در این حالت ناخن در حین رشد به بافت کناری خود فرورفته باعث ایجاد درد، تحریک بافت و تورم و عفونت  می‌شود.  علل مختلفی در ایجاد این حالت دخیلند. اما شایع‌ترین علت آن گرفتن ناخن به شکل غلط و پوشیدن کفش‌های نامناسب و تنگ می‌باشد.هنگام گرفتن ناخن گوشه‌های ناخن نبایستی گرفته شود به عبارت دیگر ناخن به صورت مستقیم گرفته شود نه هلالی. درصورتیکه  گوشه‌های ناخن از ته گرفته می‌شود به هنگام رشد در بافت نرم اطراف ناخن گیر می‌کند و این حالت را ایجاد می کند. پوشیدن کفش‌های تنگ نیز با ایجاد فشار کناری باعث فرورفتن ناخن در بافت اطراف می‌شود.کفش نامناسب از علل  شایع فرورفتگی ناخن است سایر علل ایجادکننده این حالت عبارتند از بارداری (پس از زایمان این حالت شایع است) مصرف داروها (مانندایزوترتینوئین) ضربه به ناخن، عفونت‌های قارچی، ناهنجاری‌های استخوانی پا، اختلالات مادرزادی ناخن پیشگیری: برای پیشگیری از ابتلا به این حالت بایستی از کفش‌های گشاد و راحت استفاده کرد و از پوشیدن کفشهای تنگ خودداری نمود. طرز اصلاح ناخن بایستی به نحوی باشد که گوشه‌های داخلی و خارجی ناخن بیرون از بافت اطراف باشد و گوشه‌های ناخن از ته گرفته نشود. در تصویر سمت چپ شیوه صحیح و سمت راست شیوه غلط کوتاه کردن ناخن نشان داده شده است درمان: در موارد خفیف می توان با اقدامات زیر این حالت را درمان نمود. در صورت عفونت بایستی آنتی بیوتیک مصرف شود. قرار دادن ناخن در آب گرم و در صورت امکان فشار دادن بافت اطراف ناخن به زیر ناخن جهت کمک به بیرون آمدن ناخن از بافت اطراف خشک نگه داشتن ناخن در موارد شدید اکثراً نیاز به جراحی می‌باشد. متد‌های مختلف جراحی برای این منظور وجود دارد که بستگی به شدت بیماری به کار می رود ولی در اکثر موارد جراحی به صورت برداشتن گوشه‌های ناخن و تخریب ریشه گوشه‌های ناخن انجام می‌گیرد. در این روش گوشه های ناخن دیگر رشد نخواهند کرد در نتیجه عرض ناخن کوچکتر خواهد شد.برداشتن کل ناخن بدون تخریب ماتریکس گوشه‌ها معمولاً درمان قطعی نیست و با رشد مجدد ناخن این حالت مجدداً عود خواهد کرد.