|
بي‌اختياري اجابت مزاج در كودكان
Encopresis
|
|
شرح بيماري |
|
بي‌اختياري اجابت مزاج در كودكان عبارت است از بي‌اختياري اجابت مزاج در كودكي كه قبلاً به كنترل اجابت مزاج و رفتن به توالت عادت كرده بوده است و هم اكنون اسهال يا يبوست ندارد. نمي‌توان انتظار داشت كه كودك طبيعي كنترل كامل اجابت مزاج را تا حداقل 5/2 سالگي به دست آورده باشد. |
|
علايم شايع |
|
اجابت مزاج در لباس زير
گاهي وجود يك توده در پايين شكم در سمت چپ |
|
علل |
|
بروز بحران جسمي يا عاطفي در زندگي كودك، مثل تولد خواهر يا برادر يا بروز اخير يك بيماري كه با اسهال همراه بوده است.
مقاومت در برابر توالت رفتن به علت فشار آوردن زياد والدين به كودك براي انجام اين كار
اگر مشكل كودك به درازا انجامد، علت اوليه ممكن است فراموش شود و اين رفتار كودك به شكل عادت درآيد.
در موارد كمي اين مشكل كودك ممكن است به علت اختلال در دستگاه عصبي باشد.
اجابت مزاج دردناك
مقاومت در برابر توالت رفتن در مدرسه، كمپ‌هاي مسافرتي، يا توالت‌هاي عمومي
مشكلات تغذيه‌اي كه موجب يبوست شوند. |
|
عوامل تشديد كننده بيماري |
|
استرس
بروز اخير يك بيماري كه موجب زياد شدن توجه به كودك شود.
سوء رفتار |
|
پيشگيري |
|
به هنگام بروز بيماري در كودك، توجه خيلي بيش از اندازه به وي نداشته باشيد.
از تأكيد بيش از اندازه در مورد عادت رفتن به توالت خودداري كنيد. به اين مسأله رويكردي تدريجي و انتظاراتي واقع‌بينانه داشته باشيد. در صورت وقوع تصادفي بي‌اختياري اجابت مزاج، مايه خجالت كودك خود نشويد و وي را سرزنش نكنيد.
به موقعيت‌هايي كه براي كودك استرس‌زا هستند حساسيت نشان دهيد و با وي در مورد احساساتش صحبت كنيد.
كودك خود را در برابر سوء رفتار جسمي و جنسي محافظت كنيد.
به تغذيه مناسب كودك خود توجه نشان دهيد. |
|
عواقب مورد انتظار |
|
معمولاً قابل معالجه است، مگر اينكه يك مشكل جسمي جدي وجود داشته باشد. |
|
عوارض احتمالي |
|
شقاق مقعدي
بثور پوستي در ناحيه مقعدي
گير كردن مدفوع و ايجاد انسداد |
|
درمان |
|
|
اصول كلي |
|
- به كودك اجازه دهيد خود در مورد زمان مناسب رفتن به توالت تصميم بگيرد. به وي يادآوري نكنيد يا وي را مجبور نكنيد كه برخلاف اراده خود به توالت برود. اين كار موجب پديد آمدن يك ديدگاه منفي در كودك مي‌شود.
- در صورت اجابت مزاج در توالت وي را تحسين كنيد. كودك نيازمند تقويت مثبت براي موفقيت است. ديگر اعضاي خانواده نيز بهتر است كودك را تحسين كنند.
- قبلاً قول و قرار با كودك بگذاريد كه اگر تمام روز تميز ماند به او جايزه خواهيد داد. جايزه‌اي كه بسياري از كودكان دوست دارند عبارت است از اختصاص نيم ساعت وقت با هر كدام از والدين براي انجام هر كاري كه كودك دوست داشته باشد. مي‌توان از برچسب‌هاي مورد علاقه كودكان نيز استفاده كرد. كلاً در نظر گرفتن جايزه باعث ايجاد انگيزه در كودك براي موفقيت مي‌شود.
- در صورت كثيف كردن اتفاقي، عكس‌العملي ملايم داشته باشيد. كودك بايد خودش را تميز كند و لباس زير تميز بپوشد. اگر كودك كوچكتر از 5 سال باشد، احتمالاً والد خود بايد اين كار را انجام دهد.
- در صورت كثيف كردن اتفاقي، كودك را مورد سرزنش، انتقاد، يا مجازات قرار ندهيد و براي وي محدوديت ايجاد نكنيد. اين كار ممكن است باعث بدتر شدن مشكل و نيز بروز مشكلات عاطفي ثانويه شود.
- به هيچ عنوان اجازه ندهيد كه خواهران يا برادران كودك يا ديگران وي را مسخره كنند.
- هيچگاه مجدداً از پوشك استفاده نكنيد.
- با مدرسه در اين مورد صحبت كنيد و همكاري معلم و مسؤولان را جلب كنيد. كودك در مدرسه بايد دسترسي سريع به توالت داشته باشد، خصوصاً اگر خجالتي باشد يا تازه به مدرسه رفته باشد. به كودك يادآوري كنيد كه در مورد ترك كلاس و رفتن به توالت هيچ احساس خجالت نكند.
- عواملي كه باعث استرس در زندگي كودك شده‌اند را پيدا كرده و براي رفع آنها هرگونه تلاشي كه لازم است انجام دهيد. |
|
داروها |
|
امكان دارد نرم كننده‌ها و حجيم كننده‌هاي مدفوع كمك كننده باشند.
در صورت گير كردن مدفوع و ايجاد انسداد، استفاده از تنقيه يا شياف ممكن است ضروري باشد. |
|
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري |
|
محدوديتي براي آن وجود ندارد. |
|
رژيم غذايي |
|
از مصرف بيش از اندازه شير، موز، سيب، و ژلاتين بايد خودداري شود.
ميزان فيبر غذايي بايد زياد شود. |
|
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟ |
|
اگر كودكتان بي‌اختياري اجابت مزاج دارد، و اين مسأله، علي‌رغم تلاش‌هاي شما، بيش از دو ماه ارايه يابد |
|
توكسوپلاسموز
toxoplasmosis |
|
توكسوپلاسموز عبارت است از يك عفونت تك‌ياخته‌اي كه در انسان‌ها و بسياري از گونه‌هاي پستانداران و پرندگان ايجاد مي‌شود. چند نوع در انسان‌ها رخ مي‌دهد: توكسوپلاسموز مادرزادي (از مادر دچار عفونت به كودك متولد نشده‌اش منتقل مي‌گردد)؛ توكسوپلاسموز چشمي (رتينوكوروئيديت نيز خوانده مي‌شود كه معمولاً حاصل توكسوپلاسموز مادرزادي است ولي علايم ممكن است در 40-20 سالگي ايجاد شوند)؛ توكسوپلاسموز حاد در فرد سالم؛ توكسوپلاسموز حاد در فرد دچار نقص ايمني (افراد مبتلا به ايدز يا سرطان يا افرادي كه داروهاي سركوبگر ايمني مصرف مي‌كنند). |
|
علايم شايع |
|
معمولاً بدون علامت (90%-80% بيماران)
تب
تورم غدد لنفاوي
خستگي
درد عضلاني
گلودرد
رتينيت (التهاب شبكيه)
بثور (گاهي) |
|
علل |
|
تك‌ياخته، توكسوپلاسما گوندي كه معمولاً به يكي از روش‌هاي زير منتقل مي‌گردد:
خوردن گوشت‌هاي كم‌پخته شده حيوانات دچار عفونت
گربه‌هاي حامل ميكروب مي‌توانند آن را از مدفوع خود دفع كنند؛ انسان‌هايي كه با بي‌دقتي به فضله گربه دست مي‌زنند (يا پس از دست زدن به آن، دست خود را نمي‌شويند)، ممكن است دچار عفونت گردند. بچه‌هاي كوچكي كه خاك دچار عفونت (آلوده با مدفوع سگ يا گربه) را مي‌خورند، ممكن است دچار عفونت شوند.
انتقال خون
زن بارداري كه دچار عفونت مي‌گردد، مي‌تواند آن را به كودك به دنيا نيامده‌اش منتقل كند (غالباً با اثرات شديد). |
|
عوامل تشديد كننده بيماري |
|
سركوب ايمني در اثر بيماري يا داروها
تماس با گربه‌ها
تماده كردن نامناسب غذا |
|
پيشگيري |
|
از خوردن گوشت‌هاي خام يا كم‌پخته شده يا تخم‌مرغ‌هاي نپخته يا نوشيدن شير غيرپاستوريزه، خودداري كنيد. از روش‌هاي مناسب براي آماده كردن و نگهداري محصولات گوشتي استفاده كنيد. پس از دست زدن به گوشت‌هاي خام، دست‌ها را با دقت بشوييد.
زن باردار در اوايل بارداري بايد تحت آزمون‌هاي آزمايشگاهي خون قرار بگيرد تا معلوم شود داراي آنتي‌بادي بر ضد توكسوپلاسموز است يا خير. بايد در هفته‌هاي 18-16 بارداري نيز دوباره آزمايش شود تا معلوم شود عفونت را كسب كرده است يا خير و در صورت مثبت بودن، ممكن است سقط درماني مدنظر قرار گيرد.
افراد دچار نقص ايمني و زنان باردار بايد از تماس با مدفوع گربه خودداري كنند.
محوطه بازي كودكان از جمله جعبه‌هاي شني را از مدفوع سگ و گربه محفوظ داريد. |
|
عواقب مورد انتظار |
|
اكثر افراد دچار عفونت، علايمي ندارند و افراد دچار علايم خفيف بدون هيچ‌گونه عارضه متعاقبي خود به خود بهبود مي‌يابند. |
|
عوارض احتمالي |
|
براي زنان باردار ـ وقتي عفونت در اوايل بارداري رخ دهد: سقط، تولد مرده، اختلالات مزمن مختلف (تشنج) و نقايص تولد (كوري، كري) در نوزاد (ممكن است برخي از آنها سال‌ها ظاهر نشوند). عفونت اواسط و اواخر بارداري معمولاً اثرات بدي ندارد.
براي بيماران دچار نقص ايمني ـ آسيب ريه و قلب، التهاب مغز، عود
براي بيماراني كه دچار نقص ايمني نيستند ـ به ندرت ممكن است التهاب ريه يا مغز ايجاد گردد. كودكان كم‌سن‌تر (زير 5 سال) ممكن است دچار التهاب چشم شوند. |
|
درمان |
|
|
اصول كلي |
|
تشخيص شامل شرح حال طبي، معاينه فيزيكي و بررسي‌هاي آزمايشگاهي خون براي تشخيص عفونت است.
معمولاً براي فرد سالم، غيرباردار و بدون علامت درمان لازم نيست. براي كودك زير 5 سال داروهايي تجويز مي‌گردد تا از عوارض چشمي پيشگيري شود.
زن باردار ـ پزشك شما در مورد درمان‌هاي موجود، خطرات و عواقب مورد انتظار بحث خواهد كرد.
بيمار دچار نقص ايمني ـ درمان با دارو صورت مي‌گيرد.
نوزادان دچار عفونت با دارو درمان مي‌شوند (چه با علامت چه بدون علامت زيرا ميكروب‌ها مي‌توانند پس از تولد تكثير يابند).
در صورت تجويز دارو براي شما، پزشك شما آزمون‌هاي خوني فراواني را براي پايش عوارض جانبي انجام خواهد داد. |
|
داروها |
|
پيريمتامين، سولفاديازين يا تري‌سولفاپيريميدين‌ها به مدت 4-3 هفته و اسيد فوليك براي كاهش عوارض جانبي پيريمتامين غالباً تجويز مي‌شوند.
كورتيكواستروئيدها، در صورت لزوم، براي التهاب
ساير داروها هم‌اكنون در حال ارزيابي هستند. |
|
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري |
|
سطح فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري باتوجه به شدت علايم تعيين خواهد شد. |
|
رژيم غذايي |
|
رژيم غذايي خاصي ندارد. |
|
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟ |
|
اگر شما يا كودكتان علايم توكسوپلاسموز را داشته باشيد.
اگر پس از تشخيص و درمان علايم بدتر شوند يا بهبود نيابند.
اگر شما دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شده‌ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي داشته باشند. |
|
استرس
stress |
|
|
شرح بيماري |
|
استرس عبارت است از واكنش‌هاي فيزيكي، ذهني و عاطفي كه در نتيجه تغييرات و نيازهاي زندگي فرد، تجربه مي‌شوند. تغييرات مي‌توانند بزرگ يا كوچك باشند. پاسخ افراد به تغييرات زندگي متفاوت است. استرس مثبت مي‌تواند يك انگيزش دهنده باشد در حالي كه استرس منفي مي‌تواند در زماني كه اين تغييرات و نيازها، فرد را شكست مي‌دهند، ايجاد شود. |
|
علايم شايع |
|
فيزيكي: گرفتگي عضلاني، سردرد، درد قفسه سينه، ناراحتي معده، اسهال يا يبوست، افزايش ضربان قلب، دست‌هاي سرد و مرطوب، خستگي، تعريق شديد، بثورات، تنفس سريع، لرز، تيك، تحريك‌پذيري، كم‌اشتهايي يا بي‌اشتهايي، ضعف، احساس خستگي، گيجي.
عاطفي: عصبانيت، اعتماد به نفس پايين، افسردگي، بي‌تفاوتي، تحريك‌پذيري، ترس و پاسخ‌هاي هراسي، اشكال در تمركز، احساس گناهكاري، نگراني، بي‌قراري، اضطراب و وحشت.
رفتاري: سوءمصرف الكل يا مواد مخدر، افزايش مصرف سيگار، اختلالات خواب، پرخوري، كاهش حافظه و منگي. |
|
علل |
|
بدن در يك موقعيت پراسترس با افزايش توليد هورمون‌هاي خاصي جواب مي‌دهد كه باعث تغييراتي در ضربان قلب، فشار خون، متابوليسم و فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري فيزيكي مي‌گردد. |
|
عوامل افزايش دهنده خطر |
|
تغيير در شيوه زندگي و اختلال در امور روزمره طبيعي شخص كه مي‌تواند استرس ايجاد كند. برخي از علل شايع استرس عبارتند از:
مرگ اخير فرد مورد علاقه (همسر، كودك، دوست)
از دست دادن هر چيزي كه براي فرد ارزشمند باشد.
آسيب‌ها يا بيماري‌هاي شديد
اخراج شدن يا تغيير شغل
نقل مكان كردن به يك شهر يا استان جديد
مشكلات جنسي بين فرد و شريك جنسي او
ورشكستگي مالي يا مقروض شدن شديد مثلاً به خاطر خريد يك خانه جديد
تعارض مدام بين فرد و يكي از اعضاي خانواده، دوست نزديك يا همكار
خستگي دايمي ناشي از استراحت، خواب يا تفريح ناكافي |
|
پيشگيري |
|
براي كمك به پيشگيري از استرس منفي، به آن دسته از امور زندگي بپردازيد كه مي‌توانيد از عهده آنها برآييد.
از آنجا كه هميشه نمي‌توان جلوي استرس را گرفت، روش‌هايي را ياد بگيريد كه براي حفاظت از سلامت ذهني و فيزيكي خود، سازگار شويد. با مطالعه مقالات و كتب، در مورد استرس به خود آموزش دهيد. |
|
عواقب مورد انتظار |
|
معمولاً با درمان توسط خود يا درمان تخصصي بهبود مي‌يابد. |
|
عوارض احتمالي |
|
استرس مزمن مي‌تواند در بسياري از مشكلات مربوط به سلامت شامل حوادث، آرتريت، آسم، سرطان، سرماخوردگي، كوليت، ديابت، اختلالات غدد درون‌ريز، خستگي، سردرد، كمردرد، مشكلات گوارشي، اختلالات پوستي، بيماري قلبي، فشار خون بالا، بي‌خوابي، دردهاي عضلاني، اختلال كاركرد جنسي و زخم‌ها نقش بازي كند. |
|
درمان |
|
|
اصول كلي |
|
آزمون‌هاي تشخيصي ممكن است شامل موارد زير باشند:
مشاهده علايم توسط خود شما
شرح حال طبي و معاينه فيزيكي به وسيله يك پزشك در صورت لزوم
برخي از روش‌هايي كه به كاهش استرس كمك مي‌كنند، به شرح زير هستند:
يك روش را ياد بگيريد و به طور منظم و در صورت امكان هر روز آن را تمرين كنيد. روش‌هاي بسياري وجود دارند.
به مدت كوتاهي از هر وضعيت پر استرسي كه در طول روز به آن برمي‌خوريد، دور شويد.
يك روش سفت و شل‌كننده عضلات را ياد بگيريد و آن را تمرين كنيد.
از آوردن مشكلات خود به خانه يا بستر خودداري كنيد. در پايان روز، دقايقي را به مرور تك‌تك تجارب كل روز اختصاص دهيد به طوري كه انگار يك نوار را مجدداً گوش مي‌دهيد. تمام عواطف منفي را كه متحمل شده‌ايد (عصبانيت، احساس عدم امنيت يا اضطراب) از خود برهانيد. از كليه انرژي‌ها يا عواطف خوب (افكار عاشقانه، ستايش، احساسات خوب در مورد كار يا خودتان) لذت ببريد. در مورد كارهاي ناتمام تصميمي اتخاذ كنيد و تنش ذهني يا عضلاني را رها كنيد. هم‌اكنون براي يك خواب آرامش‌بخش و بهبود دهنده عواطف آماده هستيد. |
|
داروها |
|
پزشك شما ممكن است به مدت كوتاهي براي شما داروي آرام‌بخش يا ضد افسردگي تجويز كند. |
|
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري |
|
يك برنامه ورزشي اتخاذ كنيد. افرادي كه در وضعيت فيزيكي خوبي به سر مي‌برند، به احتمال كمتري به عوارض منفي استرس مبتلا مي‌شوند. |
|
رژيم غذايي |
|
يك رژيم غذايي طبيعي و كاملاً متعادل اتخاذ كنيد. مكمل‌هاي ويتاميني ممكن است توصيه شوند. |
|
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟ |
|
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان دچار مشكلات ناشي از استرس باشيد
|
